Als iemand thuis zorg nodig heeft, kom je vaak in aanraking met de verdeling van zorgtaken tussen de mantelzorger en professionele hulp. Jij als familielid, buur of vriend wordt meestal de mantelzorger. Je helpt bijvoorbeeld met boodschappen doen, eten klaarmaken, of gewoon gezelschap houden. Die persoonlijke aandacht geeft veel geruststelling aan degene die zorg krijgt.
Professionele hulpverleners, zoals thuiszorgmedewerkers of verpleegkundigen, nemen de medische zorgtaken op zich. Denk aan wondverzorging, medicatie toedienen of hulp bij lichamelijke verzorging. Ze werken vaak samen en stemmen de planning en de benodigde handelingen goed af met jou als mantelzorger.
Goede afspraken maken en duidelijkheid over wie wat doet, zorgt voor minder stress in huis. Jouw rol als mantelzorger draait veel om dagelijkse ondersteuning en emotionele zorg, terwijl de professional inzetbaar is voor specifieke, meestal medische handelingen. De kracht zit in teamwork, heldere communicatie en écht kijken naar wat iemand nodig heeft. Zo blijft het overzichtelijk én houdbaar.
Wat is het verschil tussen mantelzorg en professionele thuiszorg?
Mantelzorg is zorg die je geeft aan een naaste, vaak een familielid, vriend of buur, zonder betaling. Je springt bijvoorbeeld bij met boodschappen, begeleiding, vervoer naar afspraken of persoonlijke verzorging. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), uitgevoerd door gemeente, ondersteunt mantelzorgers in Nederland, net als Vilans, MantelzorgNL en de Rijksoverheid via informatieve portalen zoals het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Professionele thuiszorg wordt geleverd door gediplomeerde zorgverleners vanuit thuiszorgorganisaties, zoals De Zorgpilaar, op basis van een zorgindicatie oftewel formele beoordeling (zie wijkverpleegkundigen van Buurtzorg, Zorggroep, of Aafje). Zij leveren medische en persoonlijke zorg, variërend van wondverzorging tot specialistische verpleging.
Hoe wordt de zorgverdeling bepaald?
Een gestructureerde verdeling begint met een zorgplan. Dit wordt meestal opgesteld door een wijkverpleegkundige, waarbij de Zorgstandaard en een multidisciplinair overleg een rol spelen, zoals vastgelegd in de Protocollen Persoonsgerichte Zorg. Samen met jou en je mantelzorger wordt gekeken wie welke taken oppakt. Een duidelijk schema voorkomt misverstanden en vergroot de regie. Diverse softwarepakketten, zoals ONS® (van Nedap) of Carenzorgt.nl, ondersteunen bij het plannen en communiceren rondom zorgtaken.
- Zorgindicatie aanvragen: biedt helderheid over wat onder mantelzorg en professionele zorg valt en wie waarvoor in aanmerking komt. Bijvoorbeeld: de wijkverpleegkundige indiceert wie verpleegtechnische handelingen uitvoert, zoals injecteren.
- Regelmatig evalueren: via evaluatiegesprekken worden afspraken indien nodig bijgestuurd, bijvoorbeeld als de gezondheidstoestand verandert of de draaglast te groot wordt voor de mantelzorger.
- Preventie van overbelasting: De Wet langdurige zorg (Wlz) en demografische factoren maken dat tijdig gebruikmaken van respijtzorg essentieel is, zodat de mantelzorger de zorg kan blijven dragen.
- Goede communicatie: Door afstemming via digitale communicatie of familiegesprekken blijft niemand met vragen zitten en kan zorg soepel worden overgedragen.
Proces in stappen: van eerste hulpvraag tot samenwerking
- Inventarisatie van de zorgbehoefte: samen met de zorgvrager en eventuele mantelzorger breng je de lichamelijke, psychische en sociale situatie in kaart, bijvoorbeeld via het Omaha System of Gezamenlijk Gezondheidsbeleid (GGB).
- Indicatiestelling door wijkverpleegkundige: bepaalt feitelijk welke zorg voor vergoeding in aanmerking komt en wat mantelzorgers op zich kunnen nemen.
- Opstellen van het zorgplan: taken worden verdeeld, wie doet wat en wanneer, met aandacht voor privacywetgeving (AVG) en veiligheid.
- Start zorgverlening en evaluatie: professionele zorgverleners werken samen met mantelzorgers, voortgang wordt vastgelegd in het ECD (Elektronisch Cliënten Dossier).
- Voortdurende afstemming en bijstelling: bij verandering van bijvoorbeeld medicatie, nachtzorg of begeleiding thuis wordt het schema direct aangepast.
Welke taken zijn voor de mantelzorger of professional?
- Algemene dagelijkse levensverrichtingen: Mantelzorgers dragen soms zorg voor maaltijden, begeleiding naar apotheek of fysieke aanwezigheid in huis. Dit valt vaak buiten de vergoeding van de Zorgverzekeringswet.
- Verpleegtechnische handelingen: Medische taken zoals wondverzorging of injecteren behoren exclusief bij professionals, geregistreerd bij het BIG-register volgens het kwaliteitskader van Zorginstituut Nederland.
Tools en digitale ondersteuning in het proces
Met systemen als ZorgDomein versus het ECD kunnen zowel mantelzorgers als zorgprofessionals direct actuele informatie delen. Digitalisering via tools als Carenzorgt.nl, MijnVilans.nl of communicatie-apps vergroot transparantie, versnelt afstemming én voorkomt dubbele werkzaamheden of hiaten. Ook monitoring op afstand wordt steeds gebruikelijker, zoals beeldzorg via Viedome.
- Zorgoverzicht in één oogopslag: Digitale agenda’s en signaleringssystemen zoals ONS/Nedap of Medimo houden het overzicht van wie, wat, wanneer doet actueel.
- Veiligheid en privacy: Door AVG-compliant te werken met gecertificeerde thuiszorg-apps bescherm je alle betrokkenen én wordt informatie veilig bewaard.
Uitdagingen en oplossingen in samenwerking
Samenwerken brengt soms knelpunten mee, zoals het balanceren tussen arbeid, persoonlijke betrokkenheid en complexe zorgwensen. Mantelzorgers lopen risico’s op overbelasting en behoefte aan respijtzorg groeit sterk binnen het Nederlandse zorglandschap (bron: SCP, Nivel, CBS). Innovatie zoals een Case Manager mantelzorg, ingeschakeld via De Zorgpilaar, biedt uitkomst wanneer de taken te veel worden of tijdelijke hulp nodig is.
Wil je direct persoonlijk advies of begeleiding bij de verdeling van zorgtaken? Vraag gratis informatie of ondersteuning aan via zorgafstemming tussen mantelzorger en professional.
Wil je zelf meer weten over persoonsgerichte en flexibele ondersteuning aan huis? Lees dan verder over zorg op maat thuis voor alle mogelijkheden op het gebied van thuiszorg, afgestemd op jouw situatie.
Meest gestelde vragen
1. Hoe bepaal je samen wie welke zorgtaken oppakt binnen thuiszorg met mantelzorgers en professionals?
Een goede verdeling van zorgtaken tussen mantelzorger en professionele hulp start met overleg. Samen met een wijkverpleegkundige van De Zorgpilaar bespreek je wie welke zorgtaken het beste uit kan voeren. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van het zorgleefplan, zoals beschreven door Vilans (Wikidata). De professional neemt bijvoorbeeld medische handelingen op zich, terwijl jij als mantelzorger emotionele steun of licht huishoudelijke taken op je neemt.
Experts zoals dr. Tine van Regenmortel (Universiteit Tilburg), adviseren duidelijke afstemming via een zorgoverleg. Zo houd je beide partijen betrokken en voorkom je overbelasting. Wil je weten hoe dit werkt in jouw regio? Lees meer over de aanpak in Haarlem (kijk hoe het in Haarlem geregeld is).
2. Wat zijn de voordelen van duidelijke taakverdeling tussen mantelzorg en thuiszorg professionals?
Een heldere taakverdeling zorgt ervoor dat er geen dubbele zorg wordt geleverd en dat jij, als mantelzorger, ontlast wordt, terwijl de cliënt de juiste professionele ondersteuning krijgt. In Amsterdam werkt men bijvoorbeeld volgens de richtlijnen van het Kenniscentrum Mantelzorg (Google’s Knowledge Graph) en wordt digitale planning via ONS zorgregistratie ingezet.
Het voordeel is dat je, samen met de wijkverpleegkundige, inzicht krijgt in wie wat doet en wanneer. Zo voorkom je verwarring en stress—essentieel zowel voor jou als voor je naaste. Benieuwd naar mogelijkheden in Amsterdam? Lees verder over zorgoplossingen in de hoofdstad via deze link: taakverdeling in Amsterdam.
3. Welke tools of software gebruikt De Zorgpilaar om de samenwerking tussen mantelzorgers en professionals soepel te laten verlopen?
De Zorgpilaar gebruikt onder meer het ONS systeem van Nedap voor dossierdeling en communicatie. Via een beveiligd zorgportaal kun je als mantelzorger direct inzichten krijgen in het zorgplan, contact leggen met het zorgteam en afspraken wijzigen. Ook tools als Zorgplanner zijn populair in regio Kennemerland en Amstelland, omdat ze efficiënte werktijdregistratie faciliteren.
Dit ondersteunt het hele zorgproces: van indicatie tot evaluatie. Digitale integratie zorgt dus voor minder misverstanden én maximale betrokkenheid. Wil je weten hoe dit in praktijk werkt buiten Haarlem en Amsterdam? Ontdek het in Hoofddorp: praktische tools in Hoofddorp.
